งบ Q1 ทยอยออกมากันแล้ว เชื่อว่าหลายคนเห็นแล้วท้อ ไม่รู้จะเริ่มยังไง ทั้งตัวหนังสือ ทั้งตาราง อะไรต่อมิอะไรเต็มไปหมด วันนี้ผมจะมาสอนวิธีการอ่านงบแบบง่าย ๆ ให้นะครับ

1) ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า ใน 1 ปี งบจะออก 4 ครั้ง คือ โดยที่งบ Q1, Q2, Q3 จะประกาศออกมาภายใน 45 วัน หลังจากจบแต่ละไตรมาส ส่วนงบปีจะออกมาภายใน 60 วัน (จะไม่มีงบ Q4 แต่จะออกมาเป็นเต็มปีเลย)
.
2) เราสามารถเข้าไปดูงบได้ในหน้า “ข่าว” ของหุ้นแต่ละตัว ใน web set เช่น ของ TISCO จะเจอแบบนี้
.
https://www.set.or.th/set/companynews.do…
.
3) ไฟล์แรกที่ควรเปิด คือ “สรุปผลการดำเนินงาน” เพื่อให้ชื่นใจหรือช้ำใจว่า หุ้นเรากำไรมากขึ้นหรือลดลงเทียบกับไตรมาสเดียวกันปีที่แล้ว และให้เลื่อนสายตาลงมาข้างล่างจะเห็นข้อความว่า “ประเภทรายงานผู้สอบบัญชี” ซึ่งก็คือความเห็นของ Auditor ซึ่งจะมี 5 แบบ ด้วยกัน คือ
…
• ไม่มีเงื่อนไข
• ไม่มีเงื่อนไขแต่ให้ข้อสังเกต
• มีเงื่อนไข
• ไม่แสดงความเห็นต่องบการเงินหรือไม่แสดงความเชื่อมั่น
• งบการเงินไม่ถูกต้อง
…
ถ้าอ่านเจอ 2 แบบหลัง แปลว่างบบริษัทนี้มันต้องมีอะไรไม่ชอบมาพากลแน่ ๆ เช่น กำลังมีคดีความฟ้องร้องกันอยู่ หรือทำงบไม่ตรงตามมาตรฐานบัญชี ผมเคยเขียนเรื่องนี้ไว้ครั้งนึง ใครสนใจลองเข้าไปดูตาม Link ข้างล่างได้

.
4) ไฟล์ต่อมาที่ต้องเปิด คือ “คำอธิบายและวิเคราะห์ของฝ่ายจัดการ” หรือ MD&A จะเป็นสิ่งที่บริษัทจะมาเล่าผลประกอบการให้ฟังว่ากำไรที่เราเห็นเพิ่มขึ้นหรือลดลงมีสาเหตุมาจากอะไร รายได้ ค่าใช้จ่าย เพิ่มมั้ย งบดุลเปลี่ยนแปลงอย่างไร อนาคตมีอะไรบ้าง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ต้องขึ้นอยู่กับแต่ละบริษัท หุ้นบางตัวโดยเฉพาะตัวใหญ่ที่กองทุนถือเยอะ ก็จะอธิบายละเอียดยิบ หุ้นตัวเล็กบางตัวก็หน้าเดียวจบ
.
ทีนี้ หลายคนเปิดมาแล้วงง ผมอยากให้เริ่มยังงี้ครับ หาตารางสรุปให้เจอ เพราะตามหลักจิตวิทยา เราจะเข้าใจสิ่งที่เป็นรูปภาพ ตาราง ได้ง่ายกว่าตัวหนังสือ ยกตัวอย่างของ TISCO จะได้เข้าใจตรงกัน (ดูรูปประกอบ)
..
ข้อแรก ให้เข้าใจโครงสร้างรายได้ของบริษัทก่อน จะได้รู้ว่าเค้าเน้นไปทางไหน อย่าง TISCO 63% มาจากดอกเบี้ย และ 33% ค่าธรรมเนียม เราก็จะได้เข้าใจว่าหุ้นตัวนี้เน้นหนักไปทางดอกเบี้ย
.
ข้อสอง พอเรารู้ว่าเน้นดอกเบี้ย แปลว่า ต้องปล่อยสินเชื่อ ถึงจะได้เงินมา เราก็ไล่หาตารางต่อไปใน MD&A ก็จะเจอ โครงสร้างสินเชื่อ ซึ่งจะพบว่า 73% ปล่อยกู้ให้รายย่อย และหลัก ๆ คือ เช่าซื้อ
… ในส่วนของค่าธรรมเนียม ก็ลองไปหาดูเหมือนกันครับว่าโครงสร้างมาจากไหน
.
ข้อสาม ย้อนกลับมาดูตารางแรก แต่ทีนี้ให้มามองที่ผลต่าง เพื่อดูว่า รายได้ส่วนไหนโตเท่าไหร่ ค่าใช้จ่ายโตเท่าไหร่ อะไรโตมากโตน้อยกว่ากัน เพื่อที่จะทำให้เราเข้าใจว่าอะไรคือ Key หลักในการเติบโตของกำไร แล้วค่อยมาอ่านรายละเอียดที่เป็นเนื้อหาตัวอักษรเพิ่มเติม
.
ข้อสี่ บางครั้งเราจะพบว่า MD&A บางบริษัทไม่ได้เขียนอธิบายอะไรเยอะ ให้เรามาเปิด zip file แล้วเข้าไปดู Excel ซึ่งเป็นไฟล์ที่มีทั้งงบดุล งบกำไรขาดทุน และงบกระแสเงินสด
.
หลัก ๆ ก็คล้าย ๆ กัน คือ เราเอามาทำ common size คือ หาสัดส่วนว่าถ้าให้รายได้รวมเป็น 100 ก้อนไหนมีสัดส่วนเท่าไหร่ แล้วก็จับแต่ละปีมาลบกันเพื่อหา Growth ก็ค่อย ๆ ดูไปทีละบรรทัด จนถึงกำไรสุทธิ และ EPS แล้วเราก็จะเข้าใจถึงเบื้องหลังว่ากำไรโตหรือตกเพราะอะไร งบดุลก็ทำแบบเดียวกัน
..
ขอเสริมนิดนึงว่า หลายคนกลัว Excel เพราะอ่านไม่เป็น ผมอยากให้ไอเดียของงบแต่ละประเภทแบบนี้ครับ
.
• งบดุล: ดูให้รู้ว่าหาเงินมาจากไหน (เงินตัวเองหรือกู้มา) แล้วเอาไปซื้อสินทรัพย์อะไร
.
• งบกำไรขาดทุน: ดูให้รู้ว่าสินทรัพย์ที่ซื้อมา สร้างรายได้เท่าไหร่ แล้วเมื่อหักค่าใช้จ่ายออกไป เหลือกำไรเยอะน้อยแค่ไหน (แล้วค่อยไปดูในไส้ว่ารายได้ ค่าใช้จ่าย แบ่งเป็นอะไรบ้าง)
.
• งบกระแสเงินสด: ดูให้รู้ว่า กำไรที่ได้มา เป็นเงินสดเยอะน้อยแค่ไหน
…
เรื่องงบแต่ละแบบนี่ยาว ต้องพูดให้ฟังจะเห็นภาพมากว่าเขียน ไว้มีโอกาสจะเล่าให้ฟังครับ
..
สรุป ผมก็อ่านประมาณนี้นะครับ ลองฝึกฝนกันดู มี Tip นิดเดียว ตัวไหนเปิดคำอธิบายแล้วยากเกินจะเข้าใจ ก็ไม่ต้องฝืนครับ ข้ามเลย เอาตัวที่เราถนัดก็พอ ใครติดขัดอะไรตรงไหน ถามมา คอมเมนต์มาได้นะ